WONG EDAN BAGU

WONG EDAN BAGU
SALAM RAHAYU kanti TEGUH SLAMET BERKAH SELALU DARI WONG EDAN BAGU UNTUK SEMUA PARA PENGUNJUNG BLOGGER PESONA JAGAT ALIET . . . _/\_

Senin, 09 Juni 2014

Ndilalah, Beja, dan Wahyu Kuwasa: Lan Wis Tekan Jaman Wolak-walik:

Ndilalah, Beja, dan Wahyu Kuwasa:
KALAU dalam hal kemampuan tidak tampak begitu istimewa, kalau dalam hal paras juga bergolong biasa-biasa saja, tak perlu berkecil hati. Masih ada momentum untuk meraih puncak kuwasa. Nantikanlah untuk (seolah-olah) dikuya-kuya dan bersamaan dengan itu tumurun wahyu beja dan ndilalah.

Dalam perspektif Jawa yang telah mentradisi, di luar kewahyon, kuwasa juga dianggap mengandung unsur ndilalah dan beja. Orang boleh saja bersusah payah dan melengkapi diri dengan segala kemampuan sehingga tampak pinunjul dari yang lain, tapi kalau tidak dikaruniai beja, ndilalahe ada-ada saja aralnya. Berkebalikan dengan itu, kalau memang sudah beja, ndilalahe dihalangi seperti apa pun tetap sarwa kepeneran.

Barangkali di antara berbagai cerita, kisah Pandawalah yang masih menjadi primadona dalam bawah sadar orang Jawa. Ya, Pandawalah yang hidup tanpa ayah semenjak kecil. Di bawah asuhan seorang ibu bernama Kunti Nalibrata, lima ksatria belia itu harus nunut hidup di istana Astina. Itulah istana yang semestinya mereka terima sebagai warisan, sebagaimana amanat pendahulu, tetapi kemudian dititipkan kepada sang paman, Destarata.

Namun bukan kamukten yang mereka cecap, melainkan perlakuan penuh ketakadilan terutama oleh anak-anak Destarata, Kurawa. Oleh Kurawa, Pandawa senantiasa dikuya-kuya, mulai dari peristiwa di paguron Sokalima, Bale Sigala-gala, hingga dadu yang berujung pada kekalahan hingga pembuangan mereka selama belasan tahun di hutan.

Dikuya-kuya dan diupayakan agar tersingkir bukan membuat Pandawa kian lemah ataupun binasa. Pandawa justru makin sentosa dan dewasa oleh tempaan cobaan demi cobaan. Dukungan pun terus mengalir, mulai dari Prabu Matswapati dan segenap anak-anaknya yang telah memberikan semacam suaka bagi mereka.

Puncaknya, pada saat Baratayuda pecah, dukungan demi dukungan terus mengalir. Bukan hanya dari mereka yang jelas-jelas berada di kubu Pandawa, tetapi juga mereka yang berada di barisan Kurawa. Derita dan kebaikan budi Pandawa rupa-rupanya telah menjadi pemantik empati bagi sosok semacam Resi Bisma dan Prabu Salya, yang jelas-jelas keduanya maju ke medan laga sebagai panglima perang bala Kurawa.

Tak pelak, walau secara wadak Pandawa senantiasa dikuya-kuya, ndilalahe mereka selalu selamat dan nemu beja. Mereka pun akhirya berhasil memenangi sebuah pertempuran dahsyat dan meraih kuwasa atas Astina —sebuah negeri yang sebenarnya telah habis kekayaannya akibat ketamakan Kurawa.

Begitu memesona kisah Pandawa hingga cerita-cerita yang lebih baru, jika itu menyangkut lara lapa, menderita akibat dikuya-kuya, serta bagaimana kemenangan dan kuasa teraih, selalu pantas menjadi rujukan. Heroisitas Damarwulan —seorang pemuda dari desa Paluamba, yang mampu menembus takhta Majapahit bahkan kemudian menggenggamnya sebagai Prabu Brawijaya, adalah sebuah kisah yang nyaris semodel dengan jalan yang ditempuh Pandawa.

Ndilalah;
Untuk meraih kekuasaan, tentu harus dekat dengan kuwasa itu sendiri, baik dengan ikut menggenggamnya maupun dengan minimal dengan dengan yang punya kuwasa.

Dari sini bisa dipahami, mengapa Damarwulan rela menjadi seorang pekathik di kepatihan Majapahit, padahal sejak dari desa ia ingin menjadi prajurit. Meski hanya berada di kandang kuda, sesungguhnya ia telah mendekatkan diri pada kuasa Majapahit. Dengan berada di sana, ia bukan saja dapat bercinta dengan Anjasmara, putri Patih Logender, tetapi juga ikut mendengar resonansi dinamika kekuasaan dari ring pertama Majapahit.

Begitu pula yang diupayakan Ken Arok. Demi menembus takhta Tumapel, dan kelak Singasari, serta demi mengemban amanat dari para brahmana yang dikomandani Dahyang Logawe, dia harus masuk dalam lingkaran kuasa Akuwu Tunggul Ametung.

Bukankah para Pandawa, ketika berada dalam pembuangan di hutan, juga telah menyamar sebagai abdi di lingkungan istana Matswapati.

Damarwulan, Arok, juga Pandawa, memang memiliki kesanggupan untuk ber-lara lapa sekaligus kemampuan menahan diri untuk bersabar menanti saat yang tepat buat bertindak. Namun di balik itu, tetap saja faktor ndilalah dan beja sangat menentukan untu bisa melakukan mobilitas secara vertikal menuju puncak kuwasa.

Ndilalah sinjang Dedes tersingkap lantaran diterpa angin, sehingga Arok bisa melihat benda elok bersinar yang konon katanya di sanalah sakti kekuasaan itu bersemayam. Ndilalah pula Ratu Kencanawungu mimpi sekaligus mendapatkan wangsit bahwa seorang pemuda dari desa bernama Damarsasangkalah yang bisa menyingkirkan musuh bebuyutan Majapahit, Adipati Menakjingga. Begitu pula yang terjadi pada Pandawa. Sekalipun dialap pati di Bale Sigala-gala oleh Kurawa, ndilalah ada garangan putih yang menyelamatkan mereka dari pembakaran hidup-hidup.

Maka, ketika faktor dikuya-kuya itu bisa bertemu dengan faktor ndilalah dan beja, di situlah sebenarnya wahyu kuwasa berada. Bukankah alam perpolitikan kita secara riil, lima tahun yang silam, juga telah meninggalkan pesan semacam itu. Terlepas apakah faktor dikuya-kuya itu sesuatu yang benar adanya atau sekadar citra yang terbentuk.

Kini, dunia politik kita sedang didera oleh berbagai persoalan berkait dengan pencitraan, tebar pesona, dan pamer prestasi. Hanya, dalam alam pikir Jawa, sering muncul faktor penentu yang disebut ndilalah dan beja tadi.

Akankah dua faktor itu untuk waktu yang terlalu lama lagi akan menjadi penentu? Akankah makin banyak yang menanti tumuruning wahyu ndilalah demi meraih puncak kuwasa? Atau, harus mendramatisasi sekecil apa pun asalkan bisa menjadi pemantik kemunculan citra dikuya-kuya atau dizalimi.

Yang pasti, lebih banyak kisah dan sejarah yang mencatat, sekalipun banyak yang berburu puncak kuwasa, tetap saja yang meraihnya, selain kesinungan ndilalah dan beja adalah yang tak jauh-jauh dari puncak kuwasa. Ya, ndilalah dan beja itu ternyata tak jauh-jauh juga tempatnya. Kalapun meleset atau terpeleset, tak ke mana-mana pula meleset-nya. . ... He he he . . . Edan Tenan. Salam Rahayu kanti Teguh Slamet Berkah Selalu Lurr... Semoga Bermanfa’at. Amiin
Ttd: Wong Edan Bagu
Pengembara Tanah Pasundan





Wis Tekan Jaman Wolak-walik:
ORA ngerti sangkan-paran, mak jegagik, kaya ngimpi awakku. Ngimpi sing wis paro wengi, puspa tajem. Jebul, uripku iki wis mancik jaman wolak-walik. Malik grembyang. Merga, akeh pimpinan sing kedanan lompong sethe, nganti kawulane kudu mbalung pakel. Kawula, pijer kopong, ndomblong, njur alok-alok hoseee. Hemm! Lha piye, ana priyayi sing udut, kang dimut malah nggon genine. Iku bebasane pemimpin jaman wolak-walik. Jaman akeh sing kewalik jagade.

Wis tekan jaman wolak-walik. Tekan janji suci, sajake. Kadhang, ramalane pujangga ki kaya kojahe ki dhalang: ndamu murub, mancal mubal, lan idu geni. Ramalane RNg Ranggawarsita kudu maujud. Ujare Ki Pujanga Agung: ”Lamun wong-wong wis dha njupuki apa ta apa seka papan jember, digawa menyang papan resik, dienik-enik, disawang-sawang, mengko akeh wong sing kuwalik paningale.”

Gagasen. Saiki akeh sing ngusung lompong seka papan jember, diwadhahi pot pengaji mayuta-yuta, dipajang ing teras. Ana lompong sing regane malik dadi yutan, dipajang ing kamar hotel, lan sapiturute. Piye wae, lompong iku lemes, bisa alum. Lompong iku ora bakal awoh mutiara. Paling ngundang uler. Tegese, barang sing seka jember iku, ya sok mung endah sawetara wektu, njur malik klipuk, reged meneh.

Ayo, diakoni apa ora, mangga. Mitraku seka luar Jawa, merga kudu sidhang ing Jakarta, disangoni yutan, akhire ing kutha gedhe ikugolek kemul. Lompong ta iki. Nggoleki kemul seka donya jember, ora wurung dolanan lompong. Nuju sidhang ya mung kelingan lomponge, ngantuk. Lha rak wis adoh seka janjine biyen. Jare dadi lancure negara, jebul mung butuhe dhewe.

Tenan ora. Donyane priyayi kang (kudune) mimpin negara piye, coba. Ana ta sing kudune dadi suh, malah nyebar rerusuh. Priyagung sing biyen cedhak lumbung, ana sing mbambung, rak wiwit kewolak-walik ta? Lire, kudune para pemimpin mau melu udhu urun ngiseni lumbung, saiki wis akeh sing wiwit nawu lumbung. Akeh para pemimpin sing malah katut usung-usung lumbung, kanthi korupsi, suap, beteke biyen anggone ngrebut kursi ya ngono, golek pepulih..

Tobat-tobat, soto babat campur trasi. Akeh pejabat sing saya nekad, saya kedanan kursi. Lhadalah! Tobil-tobil anak kadhal ngoyak anak cecak. Negarane dhadhal, yen akeh sing sawiyah-wiyah. E, bojleng-bojleng tenan kok donya nuswantara iki. Wong cilik sing biyen lungguhe dhingklik, oglak-aglik, saya mendelik. Wis tekan jaman wolak-walik iki. Akeh sing bingung , kewalik-walik pandelenge. Wis kepenak, njaluk kepenak.

Yen biyen, ana sing kuwat ngugemi gegebengan pemimpin Astha Brata, saiki sapa sing kuwat. Nglengkara. Najan konsep iki sok digembar-gemborke calon pimpinan, ning sok mung turah lambe. Uga ana cekelan pimpinan sing luwih sethithik, yaiku Tri Brata, emane ya wis dha dila­lekake. Cekelan Tri Brata, nuduhake pimpinan sing ora mung ndopok thok. Yaiku, pimpinan kudu nganggo watak (1) tanu brata, (2) ranu brata, lan (3) manu brata.

Tanu brata, iku watak (brata utawa laku) wantune pimpinan sing kaya tanu (godhong). Tegese, godhong iku kayadene lelagon Ilir-ilir, ijo royo-royo. Bisa ngayomi, mayungi, lan ngayemi. Godhog iku patrape alus, ledhung-ledhung, endah yen dinulu. Dheweke bisa asah asih asuh marang kawulane. Njur, kapan olehe bisa ngayomi, menawa golek adil paramarta wae angel. Kasus-kasus sing nyenggol wong dhasenan, nyatane mak plenthus. Perang mahasiswa nolak BHP, kawula nolak digusur, rakyat nolak PHK, lan liya-liyane akhire dha penthung-penthungan.

Ranu brata, iku bratane pimpinan sing kaya ranu (banyu). Banyu iku watake anyep, menehi rasa adhem. Banyu uga terus ngenggoni ngisor, andhap asor. Banyu uga ngrejekeni. Luwih-luwih sing jeneng udan, tanpa pilih kasih. Banyu iku pimpinan sing bisa manjing ajur-jer, tur alus. Mula, ana unen-unen lembut ngungkuli agal ngungkuli gunung. Tur meneh, banyu iku nguripi. Tumraping iwak, jelas nikmat ing banyu. Apa ana pimpinan sing kaya ngene iki, sewu siji mbokmenawa.

Manu brata, iku watake pimpinan kang manu (meneng). Manu ateges prihatin. Manu, uga asring nunggal misah karo manuhara. Tegese, nyenengake, ngelam-lami. Pimpinan kang nganggo watak manu, iku gelem nengenake tapa brata. Anggone ngembani negara srana alus, nengsemake, ora grusa-grusu, beteke sruwa-suwi lambaran alusing budi. Pimpinan sing dhemen olah tapa, kayata tapa ngrame, tapa mutih, tapa mbisu (mona), anggone mimpin cukup nganggo pasemondhupak bujang esem mantri semu bupati sasmita narendra. Kanthi mangkene, empan papan, sarwa ditrapake kanthi wijang, ora wor suh.

***
SATEMENE, calon pimpinan iku ora uwal seka padatan saben dinane. Yen saben dina kulina urip resik, mimpin uga resik. Gampange wae, yen kulinane mangan keclap, sendhoke kluthak-kluthik, tur jegang sisan, iki dadiya pimpinan sok clekopan thok. Sugih omong ning kothong. Dheweke sok wit gedhang awoh pakel, omong gampang ning buktine angel. Malah yen wis kepengkok pancabaya, kewiyak wadine, isih mencak-mencak, arep selak. Iki genah kena dayane jaman wolak-walik. Sing ijo bisa dadi abang. Lompong bisa dibopong-bopong. Najan wis ana sing mbalung pakel, tetep njangan gori. Ndableg.

Tumrap kadang-kadang sing kulinane turu njingkrung, modhel turu urang, tur ngorok pisan, iki dadiya pimpinan uga sok ati dhondhong. Lire, njaba alus, omonge kaya mentes-mentesa, manuhara, jebul njerone ting srongat ora karuwan. Ngerti dhewe ta, urang kuwi awake bengkong terus, nganti wis digoreng tetep bengkong. Mbokmenawa, merga utege kurang landhep. Senengane, akeh bab sing ditutup-tutupi, njingkrung krung, kareben slamet dhewe. Tur meneh, ana ta unen-unen supit urang? Wow, medeni, yen wis nyapit, durung pati-pati pethal, yen durung metu getihe. Cekak cukupe, dheweke seneng njoged ing banyu bening, ning uga ndhelik ing ngisor watu.

Pimpinan ngono iku persis kaya unine lelagon Aja sok gampang dadi wong manis, jebul amung lamis.Katone, urang iku endah, manis, ning jebul sok kebak lamis. Mula seka kuwi, yen pengin duwe turun kang bakal dadi pimpinan agung ing nuswantara, kulinakna wiwit seka padatan mangan lan turu. Yen anggone mangan wis ora trapsila lan olehe turu kurang becik, yen dadi pimpinan bakal ndrawasi. Sing mbilaeni, yen nganti dheweke kuwi ngedhekake aluamah, uripe mung nggedhekake puluk, pijer mamah kang diudi korupsi bakal ndadi. Bakal akeh lompong dikrobong-krobong, jebul isine mlompong.

Jiwa pimpinan uteg urang, uga pancen reged, kudu dikumbah. Yen dienengke wae, dheweke bakal duwe gegebengan madhep ngalor sugih, njangkah ngidul sugih. Aji mumpung bakal ngembangi utege. Yen wis ngono iku, njur carane mimpin negara mung sluman-slumun slamet. Waton wudele dhewe slamet. Iki gandane pimpinan sing pijer sekuthon, pidak jempol, akhire ngglendem. Samengko, dhemen nglelithing lompong, dolanan bokong, moh medhun seka kursi. O. alah bapak balung pakel, najan akeh sing alok (reged) tetep ngeyel. Lompong mlebu ngomah, jane cen ompong wegah salah! Huuu! . ... He he he . . . Edan Tenan. Salam Rahayu kanti Teguh Slamet Berkah Selalu Lurr... Semoga Bermanfa’at. Amiin
Ttd: Wong Edan Bagu
Pengembara Tanah Pasundan


Tidak ada komentar: